MAKİNA İMALAT SEKTÖRÜNDE KARBON AYAK İZİ
Admin 16:5427 Eylül 2024
AB Yeşil Mutabakatı ve Döngüsel Ekonomi
Birleşmiş Milletlerin dünyanın daha yaşanılabilir kılınması için 2030 vizyonu ile 2015 yılında ilan ettiği 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı arasında yer alan İklim Eylemi doğrultusunda 12 Aralık 2015’te kabul edilen Paris İklim Anlaşması gelecek için umut oldu. Bu süreçte sürükleyici unsur olan Avrupa Birliği, 11 Aralık 2019 tarihinde duyurduğu AYM, Avrupa Yeşil Mutabakatı (The European Green Deal) ile AB sera gazı salınımlarının 2030 yılında 1990 seviyesinin %50-55 aralığına çekilmesi ve 2050’de ise karbon nötr hale geçilmesini hedefledi.
Bu hedef doğrultusunda kapsayıcı yeni bir yeşil büyüme ekonomisi de amaçlanıyor. AB, yükselen iklim değişikliği ile mücadele hedeflerini yakalamak için 2050 yılına kadar ekonomisinin dönüşümünü sağlayacak yeni bir büyüme stratejisi benimseyeceğini ve tüm politikalarını iklim değişikliği ekseninde yeniden şekillendireceğini açıkladı. Dolayısıyla, sanayiden, finansmana, enerjiden ulaşıma uzanan bir dizi alanda AB politikalarında kapsamlı değişiklikler öngören sürecin, AB için tek pazardan sonraki en radikal adım olarak değerlendirmesi yerinde bir saptamadır.
Türkiye, AYM’ye adaptasyonunu sağlayacak yol haritasını Yeşil Mutabakat Eylem Planı adıyla 16 Temmuz 2021 tarihinde uygulamaya aldı. Aynı zamanda, Paris’te kabul edilen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine 7 Ekim 2021 tarihinde taraf olarak 2053 yılını karbon-nötr hedefi olarak ilan etti ve bu doğrultudaki rotasını oluşturdu.
Yeşil Mutabakat uygulamaları beraberinde Emisyon Ticareti Sistemi ve Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizmasını (Vergisini) de beraberinde getirdi.
AB Emisyon Ticareti Sistemi (ETS)
AB'nin iklim değişikliğiyle mücadele politikasının temel taşı ve sera gazı emisyonlarını uygun maliyetle azaltmak için ana araç niteliğindeki uygulamasıdır.
AB’nin iklim değişikliğiyle mücadele politikasının odağında yer alır. Sera gazı emisyonlarının etkin şekilde azaltılmasını amaçlar. Sistem özetle, sistemin kapsadığı tesislerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarına bir limit (veya üst sınır) belirler. Üst sınır, sera gazı emisyonlarını doğrudan kısıtladığı için, bu araç politika belirleyicilerine belli bir süre içinde gerçekleşecek emisyonların miktarına ilişkin kesinlik sağlar. Bu üst sınır, emisyon azaltma hedefi kapsamında zaman içinde dereceli olarak düşürülür.
Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM)
Dünya Ticaret Örgütü uyumluluğu sağlanırken, karbon kaçağı riskinin önlenmesi ve AB'nin emisyon azaltılması konusundaki hedefini destekleyen bir iklim önlemidir.
AB üyesi olmayan ülkelerdeki üreticileri, üretim süreçlerini çevre dostu yapmaya teşvik ederek karbon kaçağı riskini azaltmayı hedefleyen bir mekanizmadır. AB’nin 2050 yılı çevresel hedeflerine ulaşmak için uygulayacağı politikalara yön veren AB Yeşil Mutabakatı ile gündeme gelmiştir. Buna göre; iklim değişikliği ve çevre koruyucu düzenlemeleri olmayan AB dışı ülkelerden gelen bazı mallara, karbon içerik ve yüklerine göre karbon fiyatlandırması uygulanacaktır. Uygulama ile, daha düşük maliyetle üretilen yüksek emisyonlu ürünlerle, daha düşük emisyonlu ancak yüksek maliyetle üretilen alternatif ürünlerin rekabet gücünün aynı seviyeye getirilmesi amaçlanmaktadır.
Yeşil Mutabakatta Makine Sektörünün Dönüştürücü Rolü
Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizmasında enerji yoğunluğu bakımından tekstil, seramik, mobilya, lastik, demir-çelik, demir harici metaller ve alüminyum gibi öncelikli sektörler arasında makine imalat sektörü yer almıyor ve toplam anma ısıl gücü sınırları bakımından ulusal bir düzenleme olan Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkındaki Yönetmelik kapsamında da bulunmuyor.
Ancak, Makine Sektörü, tüm değişim ve dönüşüm çalışmalarında merkezi konumdadır. Mevcut üretim yöntemlerini geliştirmiş olmaktan sorumlu olan sektör, sürdürülemez olanları dönüştürecek ya da yeni, sürdürülebilir yöntemleri geliştirecek olandır. Dünyadaki CO2 Emisyonunun %70’i makine sektörü tarafından direkt etkiyle çözülebilir olarak hesaplanırken sadece AB’de 2050 iklim nötr hedefi için yıllık 120 milyar euro yatırım öngörüsü sektörün üstlendiği misyonun önemini ortaya koyuyor.
|
Karbon Ayak İzi: Sera gazı artımına neden olan faaliyet/etki
Sera Gazı: Karbondioksit (CO2), Metan (CH4), Nitroksit (N2O),Hidroflorokarbonlar (HFc), Perflorokarbonlar (PFc), Sülfür Heksaflorit (SF6), Ozon, Su Buharı, Kloroflorokarbonlar vb.
Karbon Ayak İzi Hesaplama: Hükümetler Arası İklim Değişikliği Panelinin (IPCC) yayınlamış olduğu metodolojiler, GHG Protokolü, ISO 14064, CDP, PAS 2050 ile karbondioksit (CO2) cinsinden kurum veya bireylerin ulaşım, ısınma, elektrik tüketimi vb. faaliyetlerinden kaynaklanan toplam sera gazı salım miktarı ölçümü Birimi “kg.CO2-eşdeğer” veya “ton.CO2-eşdeğer”
|
|
Kurumsal Karbon Ayak İzi Sınıflandırması
|
|
Karbon Ayak İzi Neden Hesaplanır? • Yasal zorunluluk, • Kurumsal sosyal sorumluluk, • Müşteri veya yatırımcı talepleri, • Pazarlama ve kurum imajı • Sera Gazı Emisyonu Azaltımı (zorunlu/gönüllü) • Emisyon ticareti mekanizmalarına katılım
|
Makineci İmalatçıları Neler Yapabilir?
- Mevcut makine portföylerinin enerji verimliliğinin artırılması
- CO2 azaltma, ayrıştırma, depolama ilave işlemler gibi köprü teknolojilere odaklanılması
- Hidrojen teknolojileri gibi yeni atılımların yakından takip edilmesi
- Müşteri talepleri ve sosyal sorumluluk bağlamında Karbon Ayak İzinin hesaplanması ve azaltılmasına yönelik eylem başlatılması
|
Makine Sektöründe Karbon Ayak İzi Azaltımı İçin Neler Yapılabilir? • Farkındalığın artırılması ve oluşturulması ile eğitimin teşviki • Ulusal ve uluslararası iş birliklerinin güçlendirilmesi • Sürdürülebilir bir yaşam tarzının benimsenmesi ve firmaya yayılması • İklim değişikliği hakkındaki politikaların desteklenmesi • İklim değişikliğine uyum sağlanması • Fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapılması • Enerji verimliliğinin artırılması • Su kullanımının azaltılması • Atıkların azaltılması & Geri dönüşüm • Verimlilik & Yalın Üretim & Dijitalleşme • Sürdürülebilir ulaşım yöntemlerinin kullanılması • Ormansızlaşmanın azaltılması |
|
Karbon Ayak İzi Doğrulaması Gönüllü alanda “sera gazı emisyonlarının izlenmesi, raporlanması ve doğrulanmasına” ilişkin çalışmalar TS EN ISO 14064-1 Sera Gazları – Bölüm 1: Sera Gazı Salımlarının ve Uzaklaştırmalarının Kuruluş Seviyesinde Hesaplanmasına ve Raporlanmasına Dair Kılavuz ve Özellikler standardı temelinde yapılmaktadır. Bu alanda faaliyet gösterecek kuruluşlar ISO 14064- 1 standardı temelinde bir yönetim sistemi oluşturarak seçmiş olduğu metodoloji ile hesaplamalarını ve raporlamalarını gerçekleştirebilmektedir.
|
ISO 14064 standardı, işletmelerin sera gazı emisyonlarını doğru ve şeffaf bir şekilde ölçmeleri, raporlamaları ve doğrulamaları ile emisyon azaltma hedeflerini belirleme ve bu hedeflere ulaşmalarına yardımcı olur.
Standard, sera gazı emisyonlarının ve uzaklaştırmalarının kuruluş seviyesinde hesaplanmasına ve raporlanmasına dair ilkeleri ve gerekleri kapsar. Aynı zamanda işletmenin sera gazı envanterinin tasarımı, geliştirilmesi, yönetimi, raporlanması ve doğrulanması için gerekli şartları da içerir.
Karbon Ayak İzi Doğrulaması Belgelendirmesi
İşletme ISO 14064 standardına göre sera gazı emisyonlarını ölçme, raporlama ve doğrulama süreçlerini oluşturduktan sonra akredite bir belgelendirme kuruluşu seçerek belgelendirme kuruluşunun dış denetimi sonrasında ISO 14064 belgesine hak kazanır. Belge alındıktan sonra, işletmenin sürekli olarak standardın gereksinimlerine uygunluğunu sürdürmesi gerekmektedir. Belgelendirme kuruluşu, belirli aralıklarla tekrar denetimler gerçekleştirerek bu uygunluğu kontrol edecektir.
Türk Akreditasyon Kurumu, 1 Ocak 2023 tarihi itibariyle TS EN ISO 14064-1 standardı kapsamında, gönüllü alanda sera gazı emisyonlarının doğrulamasını yapan kuruluşların akreditasyonu alanında hizmet vermeye başlamıştır.
TÜRKAK tarafından akredite olan bağımsız Doğrulayıcı Kuruluşların ISO 14064-1 standardı temelinde verdiği raporlar uluslararası alanda geçerlilik taşıyacak ve bu raporlara sahip işletmeler ticarette büyük avantaj kazanacaklardır.
Dosya